Kleine kinderen moeten van alles leren, van groente eten tot op het potje plassen. Er zijn verschillende manieren om hiermee om te gaan. Je kind belonen als je hem of haar iets aan of af wilt leren, heeft dat zin? En moet je dat überhaupt willen? Waarvoor kan je kleine kinderen belonen, en hoe doe je dat? Kortom: hoe ga je om met een beloningssysteem voor een peuter?
Wat is een beloningssysteem?
Meestal bestaat een beloningssysteem uit stickers plakken of vakjes inkleuren. Er zijn kant en klare beloningssystemen te koop zoals deze, maar je kunt er natuurlijk ook zelf eentje maken. Toen we met onze dochter begonnen met zindelijkheidstraining heb ik gebruik gemaakt van een beloningssysteem. In kleine stapjes, op zelfgemaakte stickerkaarten.
Ik tekende 5 rondjes op een blad, daaronder een potje en als ze 5 keer had geplast mocht ze iets uitzoeken. Al gauw had mevrouw door hoe het werkte en maakte ik de kaarten groter. Zo deed ik 30 stickers op een kaart, mocht ze 1 sticker plakken bij een plasje, en 2 stickers als ze had gepoept. Om de 10 stickers deed ik een tussendoor beloning, zoals een lolly, of een ijsje. En als de beloningskaart vol was mocht ze weer zelf iets uitzoeken.
Gelukkig had ze nog geen dure smaak en werd het een dinosaurus van €1,89. Prima. Toen het plassen een gewoonte werd merkte ik dat ze zelf niet meer vroeg om het plakken van stickers, en ben ik ermee gestopt.
Heeft een beloningssysteem voor een peuter zin?
In ons geval heeft het gewerkt, maar ze was waarschijnlijk ook wel zindelijk geworden zonder de stickers. Toen ze een bril kreeg voorzag ik een hoop drama. Ik had niet verwacht dat ze haar bril op zou houden en had al een stickerkaart klaargemaakt, voor elke dag dat ze de bril netjes op zou doen mocht ze een sticker plakken. En bij een volle kaart kreeg ze een cadeautje.
Tot mijn grote verbazing deed ze haar bril in de winkel op, en deed ze hem niet meer af. Dus die kaart heb ik nooit gebruikt. Je moet je kind niet onderschatten, blijkt maar weer.
Het kan dus wel zin hebben, maar is niet altijd nodig. Kinderen vinden het fijn om complimentjes te krijgen en gewaardeerd te worden. Positieve aandacht doet het altijd goed, en stimuleert je peuter om beter zijn best te doen.
Belonen van kinderen werkt het best als ze tussen de 3 en 10 jaar zijn. Dat komt omdat ze in deze fase gevoelig zijn voor beloningen. Het is wel belangrijk om te kijken naar in welke fase je kind op het moment van belonen zit, en welke doelen begrijpelijk en haalbaar zijn.
Deze situaties zijn geschikt voor een beloningssysteem:
- Zindelijkheidstraining;
- Als je peuter niet wilt eten;
- In eigen bed slapen;
- Kamer opruimen;
- Aankleden;
- Speen of duimen afleren;
- Jas ophangen;
Wat erg belangrijk is bij het gebruiken van een beloningssysteem voor een peuter is dat je consequent bent. Heeft je kindje geen sticker verdient? Dan plak je geen sticker. Hoe verdrietig ze ook kijken en hoe zielig ze ook doen. Anders heeft het echt geen zin.
Zorg er ook voor dat je altijd een beloning in huis hebt. Je kunt het niet maken om je kind te laten wachten tot de volgende dag, omdat je nu geen tijd hebt. Dat werkt alleen maar averechts. De beloning hoeft ook niet altijd iets materialistisch te zijn. Samen naar de kinderboerderij, een spelletje spelen of een cake bakken is ook leuk om naar uit te kijken.
Wat zijn de nadelen van deze manier van belonen?
Niet iedereen is fan van het werken met een beloningssysteem. Zo zijn sommigen van mening dat je hierdoor kinderen creëert die alleen maar presteren om een schouderklopje te krijgen. Kinderen die alleen maar iets willen doen als ze er iets voor terug krijgen. Ze vinden dat je je kind ermee verpest.
Het kan ook de verkeerde kant op werken, dat je kind denkt dat het alleen maar iets goed doet als het een beloning krijgt voor zijn of haar gedrag. De meningen zijn hier sterk over verdeeld.
Zou jij werken met een beloningssysteem voor een peuter? Of wil je liever op andere manieren je kind goed gedrag aanleren. Iedereen doet het op zijn eigen manier, en dat is maar goed ook. Heb jij leuke tips of ervaringen met het belonen van je peuter, of doe je dat juist niet? We horen het graag!
