Misschien heb je het woord wel vaker gehoord: cognitieve ontwikkeling. Maar kan je nu ook zeggen wat het betekent? Nee? Dan ben je zeker niet de enige, want ook al kennen we allemaal wel het woord, we weten niet wat het precies inhoudt. Dat is ook niet gek want er zijn verschillende opvattingen over de betekenis van deze vorm van ontwikkeling. Daarnaast is het een complex en veelomvattend begrip. Wil je nu voor eens en voor altijd weten wat ze nu bedoelen met de cognitieve ontwikkeling van een baby? Je leest het hier!
Wat is cognitieve ontwikkeling?
De definitie van cognitieve ontwikkeling van een baby is: ‘Het mentale proces van opslaan, verwerken, terughalen en toepassen van kennis en informatie’. Kort gezegd: het proces van leren. Het woord ‘cognitie’ betekent het vermogen om kennis op te nemen en te verwerken.
De cognitieve ontwikkeling van een baby is sterk verbonden met andere ontwikkelingsgebieden. Zonder deze andere ontwikkelingsgebieden, kan de cognitieve ontwikkeling van een baby niet groeien. De andere ontwikkelingsgebieden zijn lichamelijk, de sociale ontwikkeling, de motorische ontwikkeling, spraak ontwikkeling en taalontwikkeling van de baby.
Bijvoorbeeld, door te leren kruipen vergroot jouw baby letterlijk en figuurlijk zijn of haar wereld. Door met andere kinderen te spelen leert je baby te ontdekken, na te denken, problemen op te lossen (denk aan een blokje in een doosje doen) en te redeneren. Zintuigen dragen ook bij aan de cognitieve ontwikkeling, want door te horen, proeven, ruiken en voelen ontdekt je baby steeds meer.
Als laatste speelt de sociale omgeving ook een hele grote rol. Hoe meer je jouw kind stimuleert, hoe beter de cognitieve ontwikkeling van je baby zal zijn.
Wat kan een baby op cognitief gebied?
De cognitieve ontwikkeling van een baby begint in de buik. Daar leert je baby bijvoorbeeld om te slikken, de ledematen te bewegen en gezichtsuitdrukkingen te vormen. Na de geboorte gaat de ontwikkeling als een sneltrein door. Baby’s willen heel graag leren.
Wist je dat een baby in het eerste jaar meer leert dan in alle andere jaren van zijn of haar leven?
In het begin kan een baby nog niet heel veel. Je baby is ook nog niet in staat om bewust kennis op te nemen en te verwerken. Alle acties die je baby doet, zijn reflexen. Je baby doet het dus automatisch zonder erover na te denken. De eerste 3 maanden gebeurt er dus niet heel veel qua cognitieve ontwikkeling. Maar naarmate je baby ouder wordt en meer sprongetjes heeft doorlopen, gaat de mentale ontwikkeling heel snel.
Vanaf de 3 maanden leert je baby dat een reflex een effect heeft. Er gebeurt iets, je baby reageert in een reflex, je baby is nu in staat het effect van zijn reflex te ervaren en kan de handeling herhalen. Pas na ongeveer 6 tot 7 maanden kan je baby doelgerichte acties ondernemen en is het dus niet meer een reflex.
Doelgerichte acties zijn handelingen die je baby doet waarover je baby van te voren heeft nagedacht en waarvan je baby kan leren. Vanaf dat moment gaat de cognitieve ontwikkeling van een baby steeds verder en sneller, evenals de andere ontwikkelingen zoals taalontwikkeling en sociale ontwikkeling.
Ontstaan van problemen met de cognitieve ontwikkeling
Het vermogen om te leren, om dingen te begrijpen, om iets te onthouden en later weer in te zetten: het is een ontzettend belangrijk onderdeel in de groei van je baby. Maar helaas is deze cognitieve ontwikkeling van een baby wel gevoelig voor omgevingsfactoren en complicaties.
Problemen in de cognitieve ontwikkeling kunnen ontstaan door:
- Erfelijke aanleg: hoe een kind zich cognitief ontwikkelt is deels erfelijk vastgelegd.
- Omgevingsfactoren: als een kind niet wordt gestimuleerd zich te ontwikkelen, kan dit het kind belemmeren in de ontwikkeling. Met omgevingsfactoren wordt bedoeld: ouders, school, cultuur, opvoeding en vrienden.
- Complicaties tijdens de bevalling.
- Hoedanigheid van de moeder tijdens de zwangerschap. Drugs- en alcoholgebruik kunnen de cognitieve ontwikkeling in de weg staan, net zoals stress, slikken van bepaalde medicijnen of een stofwisselingsziekte.
- Stoornissen in de groei en vorming van de hersenen en zenuwbanen.
- Incidentele gebeurtenissen. Zoals een overlijden, ongeluk, verhuizing, scheiding, geboorte of traumatische ervaring, kunnen van invloed zijn op de cognitieve ontwikkeling.
Problemen met de cognitieve ontwikkeling herkennen
De cognitieve ontwikkeling van een baby is best gevoelig voor diverse factoren. Maar hoe kan je erachter komen dat er iets aan de hand is? Soms zijn problemen in de ontwikkeling te zien doordat er een afwijking in de hersenen is. Je baby heeft dan bijvoorbeeld het syndroom van Down.
Het komt vaker voor dat problemen niet duidelijk zichtbaar zijn, maar zich kunnen uiten in problemen in de andere ontwikkelingsgebieden. Denk bijvoorbeeld aan een taalachterstand, problemen in de motorische ontwikkeling (kruipen, lopen, rennen etc.) of in de sociale ontwikkeling (bijvoorbeeld lastig kunnen spelen met anderen). Deze problemen worden dikwijls gesignaleerd op het consultatiebureau of kinderdagverblijf.
Cognitieve ontwikkeling van een baby stimuleren
Om zoveel mogelijk de problemen in de cognitieve ontwikkeling van een baby te voorkomen, is het dus ontzettend belangrijk dat je jouw baby stimuleert om te leren op allerlei vlakken. Bijvoorbeeld stimuleren om te kruipen, zitten, zingen, grijpen en samen te spelen met de baby.
De cognitieve ontwikkeling van een baby stimuleer je door te:
-
Zingen:
Door de combinatie van klanken en ritme vinden baby’s het altijd leuk als er voor ze gezongen wordt en het is ook nog een leuke manier om je baby wat vaardigheden bij te brengen. Zo zijn liedjes een sterke stimulans voor de taalontwikkeling en is het een leuke sociale activiteit. In het begin begrijpen ze de woorden niet, maar ze hebben wel veel aandacht voor de bewegingen, klanken en jouw gezichtsuitdrukking. Dit helpt heel erg om later zelf die klanken te vormen.
-
Muziek te luisteren:
Muziek heeft een prachtig mooie invloed op de ontwikkeling van kinderen en wel op diverse vlakken. Allereerst natuurlijk de taalontwikkeling, daarnaast werkt het kalmerend en gaat je kind vanaf de 7 maanden leren om ritmisch te bewegen op muziek. Dat bewegen gaat over naar dansen en klappen in de handjes.
Deze handelingen zijn goed voor de motorische ontwikkeling, oog-handcoördinatie, maar ook voor de sociale ontwikkeling. Want met muziek en dansen, maakt je kind weer vriendjes. Later als je kind een instrument gaat bespelen, leert je kind middels muziek emoties te laten zien, frustraties te uiten en te experimenten met klanken.
-
Spelen:
Door samen te spelen stimuleer je de motorische ontwikkeling, heb je interactie en help je jouw kind om meer dingen te leren. Denk aan bouwen, of figuurtjes in het juiste gat duwen. Hier leert je baby onwijs van. Maar ook samen met je baby op de buik liggen, kiekeboe spelen en met de bal rollen doen meer voor de cognitieve ontwikkeling van een baby dan je zou verwachten.
-
Praten:
Praat de hele dag door tegen je baby. Zo hoort en ziet jouw baby jou woordjes vormen en dat helpt om het later zelf ook te doen.
