Krijg je bij de echo te horen dat er sprake is van een groeiachterstand bij de baby? Dat is behoorlijk schrikken. Ik weet het, want ik heb het ook meegemaakt. Soms is er een duidelijke oorzaak, maar het kan ook voorkomen dat men er niet achter komt waarom je baby te klein is en niet voldoende groeit. Ik heb voor je uitgezocht wat de oorzaken kunnen zijn en wat je er zelf aan kunt doen.
Groeiachterstand hoe kom je daar achter?
Tijdens je gehele zwangerschap zal men de groei van je baby goed in de gaten houden. Zo zal je regelmatig op controle moeten bij de verloskundige. Daar wordt de groei van je baarmoeder in de gaten gehouden en voelt de verloskundige je baby.
Mocht er sprake zijn van een groeiachterstand bij de baby, dan komt men erachter tijdens deze controles. Vaak valt een groeiachterstand op als je al wat verder in de zwangerschap bent, zo rond de 32 weken.
Het kan voorkomen dat je door bepaalde redenen vaker een echo krijgt tijdens de zwangerschap. Bijvoorbeeld omdat bij jou de kans op complicaties groter is of er is sprake van een complicatie tijdens de zwangerschap. Tijdens echo´s kan de groeiachterstand bij de baby ook ontdekt worden.
Een andere manier om te ontdekken dat er mogelijk sprake is van een groeiachterstand is minder beweeglijkheid van je baby. Als de oorzaak van de groeiachterstand bij de baby een slecht werkende placenta is, dan krijgt je baby te weinig voedingsstoffen binnen.
Uiteindelijk resulteert dit erin dat je baby in de buik minder gaat bewegen. Merk je verschil op in de beweeglijkheid van je kind, ga dan eerst op je linkerzij liggen. Blijf vervolgens 2 uur liggen en let goed op de bewegingen van je baby. Voel je jouw baby minder dan 10 keer bewegen in vergelijking met normaal, dan is het verstandig om contact op te nemen met je verloskundige.
Wat zijn de oorzaken van een groeiachterstand bij de baby?
In het kort zijn de meest voorkomende oorzaken van een groeiachterstand bij de baby:
- Placenta werkt niet naar behoren waardoor de baby onvoldoende voedingsstoffen binnenkrijgt.
- De zwangere vrouw heeft complicaties, slikt bepaalde medicatie of heeft andere nadelige eigenschappen of gewoontes.
- De baby heeft een chromosoomafwijking.
- CMV (een virus dat groeiachterstand bij de baby veroorzaakt)
- De verbinding tussen de placenta en de bloedvaten in de baarmoeder heeft een verstoring.
Placenta werkt niet naar behoren
In veel gevallen wordt de groeiachterstand van de baby veroorzaakt doordat de placenta niet goed werkt. Je baby is afhankelijk van de placenta aangezien deze de voedingsstoffen en zuurstof aanlevert. Als de placenta niet goed werkt krijgt je baby te weinig voedingsstoffen binnen. De voedingsstoffen die binnen komen gaan direct naar de hersenen en andere belangrijke organen.
Omdat er een tekort is, blijven er maar weinig voedingsstoffen over voor de rest van het lichaampje. De baby kan hierdoor geen vetreserve ontwikkelen. Het gevolg is dat je een magere baby hebt met een te kleine buikomtrek.
Aangezien deze oorzaak het meeste voorkomt, wordt hier meteen naar gekeken tijdens een echo. Afhankelijk van jouw situatie wordt bekeken wat de beste behandeling is. Mocht er ook sprake zijn van een zuurstoftekort door de slecht werkende placenta, dan kan besloten worden om je baby te halen.
In andere gevallen kiest men ervoor om de baby te laten zitten, maar je zal wel veelvuldig op controle moeten komen, zo ongeveer om de week. Tijdens deze controles wordt er een echo gemaakt en controleert men de doorbloeding van de navelstreng. Het kan ook zijn dat je in het ziekenhuis moet blijven zodat alles nauwgezet in de gaten gehouden kan worden.
Problemen bij de zwangere vrouw
Een andere oorzaak van een groeiachterstand bij de baby zijn complicaties of bepalende factoren bij de zwangere vrouw. Zo vergroot een hogere leeftijd (35+) de kans op een groeiachterstand evenals overgewicht en ondergewicht.
Ook ziektes kunnen een oorzaak zijn, denk aan:
- Diabetes
- Hoge bloeddruk
- Nierziekten
- Chronische longaandoeningen
Overige oorzaken van een groeiachterstand:
- Gebruik van bepaalde medicatie, denk aan corticosteroïden, metoprolol en medicatie tegen epilepsie.
- Ongezonde leefstijl zoals roken, alcohol- en/of drugsgebruik.
- Bij een vorige zwangerschap had de baby ook een groeiachterstand.
Afwijking bij de baby
Een afwijking in de chromosomen kan ook een groeiachterstand bij de baby veroorzaken. Dit komt gelukkig niet heel vaak voor (bij ongeveer 1-2% van de baby’s). Ik zeg gelukkig, omdat het behoorlijk heftig is om te horen dat je baby mogelijk een afwijking heeft. Zeker gezien het feit dat een groeiachterstand vaak wat later in de zwangerschap ontstaat.
Ik was al 32 weken zwanger, toen ze de groeiachterstand bij mijn baby ontdekte en het niet uitgesloten was dat het mogelijk een chromosoomafwijking kon zijn. Bij mij is toen een vruchtwaterpunctie verricht en werd er een bloedonderzoek uitgevoerd.
Zelfs al was alles goed bij de 20 weken echo, dan kan het nog steeds voorkomen dat er sprake is van een chromosoomafwijking en je baby mogelijk een zeldzaam syndroom heeft.
Baby heeft een CMV infectie
Het CMV is een virus dat vrouwen kunnen oplopen tijdens de zwangerschap. Het virus wordt overgedragen via urine of speeksel. Als vrouwen voor het eerst met het virus in aanraking komen tijdens de zwangerschap, kan de baby geïnfecteerd raken.
Met CMV geïnfecteerde baby’s kunnen een groeiachterstand en aangeboren afwijkingen krijgen. Jaarlijks worden in Nederland ongeveer 1000 baby’s geboren met een infectie. Niet alle geïnfecteerde baby’s hebben een ernstige aangeboren afwijking, dat zijn er ongeveer 180.
Groeiachterstand bij de baby door stress
Stress hoeft niet per se de oorzaak te zijn van een groeiachterstand bij de baby, maar dat betekent ook weer niet dat stress geen enkel effect heeft. Tijdens je zwangerschap is het van belang dat je zo gezond mogelijk leeft en daar hoort stress absoluut niet bij.
Stress tijdens de zwangerschap resulteert vaak in slapeloosheid en soms ook in een hoge bloeddruk. Dat laatste kan wel een groeiachterstand bij de baby veroorzaken. Probeer daarom altijd de drukte zoveel mogelijk te reduceren. Niet alleen voor je baby, maar ook voor je eigen gezondheid.
Wat kun je doen aan een groeiachterstand van jouw baby?
In sommige gevallen kun je zelf niets doen om de groeiachterstand van de baby te verhelpen. Bijvoorbeeld wanneer je placenta niet goed werkt of wanneer er sprake is van een chromosoomafwijking.
Soms kun je wel iets doen. Bijvoorbeeld:
- Proberen verantwoord af te vallen als je overgewicht hebt. Vraag hiervoor hulp bij een gewichtsconsulent of diëtist.
- Proberen verantwoord aan te komen als je ondergewicht hebt door gezond te eten tijdens de zwangerschap
- Stop met roken. Ook al zit je in de laatste weken, dan is het nog de moeite waard om te stoppen. Van roken worden de bloedvaten van de baarmoeder nauwer, waardoor het bloed moeilijker bij de baby komt. Daarnaast krijgt je baby minder zuurstof binnen door het roken. Als je stopt krijgt je baby direct meer zuurstof. Lees hier meer over stoppen met roken.
- Stop met het drinken van alcohol en het gebruiken van drugs.
- Slik je medicatie die een oorzaak kan zijn voor de groeiachterstand bij de baby? Bespreek dan met je huisarts of gynaecoloog wat je opties zijn.
- Probeer rust te nemen. Nu bestaat er geen bewijs dat de groeiachterstand vermindert als je rust neemt, toch kan het nooit kwaad. Wat men wel weet is dat vrouwen die werken in ploegendiensten of vrouwen die heel erg actief zijn vaak lichtere baby’s krijgen.
Overnemen van de controle door de gynaecoloog
Als er sprake is van een groeiachterstand bij de baby zal de verloskundige je altijd doorverwijzen naar het ziekenhuis en kom je onder begeleiding van een gynaecoloog te staan. Een gynaecoloog is een arts die is gespecialiseerd in het vrouwelijk lichaam en kan je beter begeleiden bij complicaties zoals een groeiachterstand. Totdat je kind is geboren zal je onder controle staan bij de gynaecoloog in een ziekenhuis.
