Onze kleuter kan er wat van, liegen. Glashard, maar wel met zo’n grijns op haar mond dat ik het meteen door heb. Totaal niet de bedoeling natuurlijk. Gelukkig liegen (de meeste) kleine kinderen niet moedwillig. Om dat te ‘kunnen’ moet je je kunnen inleven in de ander. Je kind moet kunnen voorzien wat de ander wel en niet weet en hoe hij gaat reageren. Dat kunnen de meeste kinderen tot zeven jaar simpelweg nog niet. Heb jij je peuter op een leugen betrapt? Dit kun je doen!
Waarom liegt een kind? Dit zijn de signalen van liegen!
Kinderen liegen om verschillende redenen. Vaak niet expres, of om je een hak te zetten. Maar waarom dan wel?
-
Uit angst
Een kind haalt heel veel informatie uit onze intonatie. Als jij op een boze toon vraagt “Heb je stiekem chocola gepakt?!” en ziet dat je peuter een chocolade mond heeft, is de kans groot dat hij met nee zal antwoorden. Hij is bang dat je boos wordt omdat hij het aan je stem al hoort.
Zich veilig voelen is het meest belangrijk voor kleine kinderen. Dus als jij (te) streng bent, of als een kind in een gewelddadige omgeving met huiselijk geweld opgroeit, is de kans groot dat hij liegt. Puur om er voor te zorgen dat de volwassenen in zijn omgeving niet boos worden. Uit angst dus. Lees hier meer over gevoelens van angst bij een peuter.
-
Om ergens onderuit te komen
“Mama ik heb buikpijn”, als je kindje weet dat je iets gaat koken wat hij niet lust. Maar ook op de vraag of je peuter het speelgoed heeft opgeruimd, zal je wel eens een leugen gaan horen. Vooral als je kind het moeilijk vindt, en er liever niet mee bezig wil zijn.
-
”Per ongeluk”
Kinderen geven vaak te snel antwoord, eigenlijk zonder er bij na te denken. Als foutje kan hij dus snel “nee” zeggen als hij iets wel gedaan heeft. Waarschijnlijk heb jij al lang door dat je kind het wel gedaan heeft en word je boos. Daardoor zal je peuter sneller door blijven liegen, omdat hij niet meer toe durft te geven dat hij het wel gedaan heeft.
-
Geen onderscheid tussen fantasie en waarheid
Tot je kind een jaar of zeven is, vindt hij het moeilijk om onderscheid te maken tussen de waarheid en fantasie. Liegen gaat dan misschien niet expres, omdat het op dat moment ‘zijn waarheid’ is. Als een peuter heel graag wil, kan hij het ook vertellen alsof het echt waar is. De grens tussen werkelijkheid en fantasie is nogal vaag.
- Boos worden
Blijf vooral rustig. Als jij boos wordt, zal je kindje misschien in de toekomst vaker gaan liegen. Juist om er voor te zorgen dat je niet boos op hem wordt. - Maak er een mysterie van
Je zult zien dat je kindje sneller de waarheid verteld als je er in mee gaat. “Goh, het konijn heeft een wortel maar die heb jij hem niet gegeven? Mysterieus… zou Sinterklaas dat gedaan hebben? Of een fee?” -
Oefenen met liegen
Probeer je kind te leren wat liegen is. Hij moet het verschil nog leren tussen het vertellen van een fantasie verhaaltje en een leugen.
-
Zoek de reden achter de leugen
Ga met je kindje in gesprek. Probeer te achterhalen waarom hij heeft gelogen. Wilde hij meedoen met andere kindjes? Was hij bang dat je boos zou worden? Als je het waarom weet kan je beter uitleggen dat hij dat niet moet doen.
-
Geef een manier om de leugen terug te trekken
Als je kindje te snel antwoord heeft gegeven, kun je nog een keer een andere vraag stellen. Zo heeft je kindje nog de kans om zijn leugen ongedaan te maken.
-
Vraag niet of hij gelogen heeft, maar benoem wat je ziet
Erken de behoefte van je kind en zeg wat je verwacht. Stel je voor dat je kind zijn handen zou wassen maar dit niet gedaan heeft. Dan zeg jij het volgende: “Wat raar, ik zie dat je handen nog droog zijn.” “Ik snap dat je geen zin hebt om je handen te wassen.” “Voor het eten wassen we altijd onze handen, dus dat gaan we nu even samen doen.”
Zo hoef je niet boos te worden, maar heeft je kind wel in de gaten dat je er niet in trapt. -
Overlaad je kind niet met vragen
Hij zal dan juist minder snel de waarheid vertellen. Is het antwoord echt heel erg van belang? Twijfel je bijvoorbeeld of je kind iets heeft ingeslikt, of iets heeft gegeten waar hij bijvoorbeeld allergisch voor is?
Word dan vooral niet boos maar wees heel duidelijk dat hij echt de waarheid moet vertellen. Beloof dat je niet boos wordt, wat hij ook zegt.
Hoe moet je zeker niet reageren als je peuter liegt?
Misschien schrik je wel, als je door hebt dat je kind tegen je liegt. Het is belangrijk om je peuter te leren dat liegen niet de bedoeling is. Maar liegen hoort ook bij de (sociale) ontwikkeling van je kindje.
Daarom zijn er bepaalde manieren hoe je beter niet kunt reageren, zoals:
Lees ook: Deze dingen moet je niet doen of zeggen als je een peuter hebt!
Vijf tips als je jouw peuter op een leugen betrapt!
Maar hoe reageer je dan wél als je peuter liegt en je hem op een leugen betrapt?
Het is heel belangrijk om je peuter een compliment te geven als je merkt dat hij eerlijk is. Niet altijd natuurlijk, maar gewoon, op een onverwacht moment. Zo leer je je kind dat eerlijkheid belangrijk is en beter dan liegen.
Heb jij je peuter op een leugen betrapt? Troost je dan met het volgende: kinderen die veel liegen zouden intelligenter zijn dan kinderen die niet liegen. Ze zijn creatief in een draai geven aan de waarheid. Daarmee is liegen natuurlijk niet goed te praten.
En weet je wat nog het meest belangrijk is? Het goede voorbeeld geven! Lieg jij zelf alles aan elkaar? Dan kan je je peuter er ook niet op aan kijken als hij liegt. 😉
