Helaas komt obesitas bij baby’s en kinderen steeds vaker voor. In de meeste gevallen heeft het te maken met een te hoge inname van energie (voeding dus), te weinig beweging en verkeerd eten (veel vet en suiker). In sommige gevallen wordt obesitas veroorzaakt door erfelijke factoren en kun je er dus werkelijk niets aan doen.
Het meest vervelende van obesitas is dat het niet alleen lichamelijke problemen met zich meebrengt, maar ook psychische problemen. Denk aan opmerkingen van andere mensen over het gewicht of een laag zelfbeeld. Voordat je kinderen en hun ouders gaat beoordelen op het gewicht van het kind: lees eerst deze blog.
Hoe wordt obesitas bepaald?
Om vast te stellen dat je baby obesitas heeft wordt het gewicht, lengte en de middelomtrek gemeten. Aan de hand van deze gegevens wordt de BMI berekent. Als deze hoog boven het gemiddelde is, dan kan er sprake zijn van obesitas.
Maar heel eerlijk: eigenlijk is het niet eens nodig om deze metingen te doen. Meestal is van de buitenkant al duidelijk zichtbaar. Obesitas betekent dat je baby zwaar overgewicht heeft wat gevolgen kan hebben voor de gezondheid van je kind.
Oorzaken van obesitas bij baby’s
In de meeste gevallen (95%) is er geen duidelijk oorzaak aan te wijzen voor de obesitas of overgewicht bij baby’s en kinderen. Althans, niet door een lichamelijke afwijking of een ziekte. Dit betekent dus dat obesitas voornamelijk wordt veroorzaakt door verkeerde voeding, te veel voeding, te weinig lichaamsbeweging en bepaalde erfelijke factoren.
Daarnaast zijn er aanwijzingen dat borstvoeding kan helpen om overgewicht te voorkomen en dat flesvoeding mogelijk het averechtse effect heeft.
Bij de overige 5% van de kinderen en baby’s met overgewicht is er wel een duidelijke oorzaak. Deze kinderen (en automatisch ook de ouders) kunnen er niets aan doen. Het overgewicht wordt mede veroorzaakt door een ziekte of syndroom. Dit geldt voor:
- Aangeboren obesitas.
- Baby’s en kinderen met verstoorde hormoonspiegel zoals te weinig schildklierhormoon, een groeihormoon, te kort of te veel aan bijnierhormoon.
- Groeistoornissen
- Gebruik van bepaalde medicatie.
- Genetische afwijkingen.
Chahat Kumar is 8 maanden oud en weegt al 17 kilo. © Youtube
Wat is aangeboren obesitas?
Aangeboren obesitas houdt in dat baby’s geboren worden met een leptine receptor deficiëntie. Leptine is een hormoon dat aangeeft dat je verzadigd bent. Bij mensen, of in dit geval baby’s, met leptine receptor deficiëntie wordt er geen signaal naar de hersenen gestuurd dat de maag vol zit. Dit betekent dat ze honger blijven hebben.
Daarnaast verbranden de patiëntjes slechts 30 tot 50% van alle calorieën die ze binnen krijgen ook al bewegen ze veel. De calorieën die niet worden verbrand, zetten ze om in vet. Het meest vervelende van aangeboren obesitas is dat er geen medicatie voor is en afvallen heel erg moeilijk tot bijna onmogelijk is. Zeker voor een jong kind. Je kunt een jong kind namelijk moeilijk voor altijd op een heel streng dieet zetten. Trouwens, zelfs voor volwassenen zou dat absoluut niet leuk zijn.
Simpel gezegd: er is niets tegen te doen. Wat het allemaal nog erger maakt zijn de reacties van buitenstaanders die zeggen dat het kind minder moet eten en meer moet bewegen. Bij aangeboren obesitas zit daar het probleem niet en ouders kunnen er werkelijk niets aan doen.
Obesitas bij baby’s komt steeds vaker voor. Vermoed je dat jouw baby hier ook last van heeft neem dan bij twijfel altijd contact op met je huisarts!
Genetische obesitas baby
Als je baby genetische obesitas heeft wordt het gedeeltelijk veroorzaakt door de genetische aanleg. Namelijk door niet-syndromale obesitas of syndromale obesitas. Niet-syndromale obesitas houdt in dat de obesitas of overgewicht wordt veroorzaakt door een genetische afwijking. Dit is heel zeldzaam, maar komt dus wel voor. In de meeste gevallen hebben andere leden in de familie ook overgewicht.
Het overgewicht ontwikkelt al op zeer jonge leeftijd zo ongeveer wanneer je kindje 2 of 3 jaar oud is. Niet-syndromale obesitas heet ook wel monogenetische obesitas. Er zijn 10 soorten genen bekend die deze vorm van obesitas kan veroorzaken. Bijvoorbeeld door een gen dat er voor zorgt dat je een leptine deficiëntie hebt. Er wordt dan geen leptine aangemaakt, wat dus betekent dat je geen vol gevoel krijgt van eten en dus maar door blijft eten.
Syndromale obesitas
Er zijn een paar genetische syndromen die obesitas kunnen veroorzaken. Deze syndromen worden veroorzaakt door een afwijking in de chromosomen. Kinderen die hieraan lijden hebben naast obesitas vaak ook een verstandelijke beperking of dysmorfe kenmerken zoals een groeiafwijking.
De obesitas ontwikkelt zich rond het 5de levensjaar. Sommige kinderen hebben een ongeremde eetlust, maar dat hoeft niet altijd zo te zijn. Andere kenmerken zijn een kleine lengte, ontwikkelingsachterstand of schoolproblemen. Syndromen die obesitas bij baby’s kunnen veroorzaken:
- Prader-willisyndroom
- Bardet-biedlsyndroom
- Alströmsyndroom
- WAGR-syndroom
- Carpentersyndroom
- Cohensyndroom
- Börjeson-forrssman-lehmannsyndroom
Obesitas bij baby’s behandelen
Vermoed je obesitas bij je baby, dan kun je naar de huisarts gaan. De huisarts zal je eerst uitvoerig vragen stellen over de voeding en de mate van beweging van je baby en van het gehele gezin. Zorg dus dat je voorbereid bent zodat je antwoord kunt geven. Bedenk ook of overgewicht vaker voorkomt in de familie en waardoor dit mogelijk wordt veroorzaakt.
Probeer hierin zo eerlijk mogelijk te zijn en schuif niet alles te snel af op een erfelijke aandoening. Het is ‘beter’ dat je kind obesitas heeft doordat het voedingspatroon verbeterd moet worden, dan dat er sprake is van een genetische aandoening. Dat laatste is namelijk veel moeilijker te behandelen.
De manier waarop de obesitas bij baby’s behandeld wordt is geheel afhankelijk van de oorzaak. Als het ligt aan verkeerde voeding en te weinig beweging dan zal het voedingspatroon aangepast moeten worden.
Tevens zal je als ouder je kind moeten stimuleren om wat vaker in beweging te komen. Het is nooit te vroeg om hiermee te beginnen en voor jezelf nooit te laat om ermee te starten. Is er een andere oorzaak dan zal je samen met de arts een vervolgtraject opzetten om de obesitas bij baby’s te behandelen.
