We willen allemaal dat onze kinderen leuke kinderen zijn, met goede manieren, leuk in de omgang, veel vriendjes en vriendinnetjes. Kinderen die andere ouders graag over de vloer hebben, omdat ze zo sociaal en netjes zijn. Maar hoe krijgen we dat voor elkaar? Door ze te drillen zoals wij het graag willen doen? Of kunnen we onze kinderen ook opvoeden zonder straffen?
Waarom straffen we onze kinderen?
Vroeger was het heel normaal om kinderen te straffen. Zelf fysiek, mijn vader kreeg van zijn juf met de liniaal een tik op zijn hand omdat hij met links schreef. De ‘corrigerende tik’ was heel normaal. Tegenwoordig zijn we daar steeds meer op tegen en dat heeft een reden.
We willen onze kinderen namelijk op een andere manier opvoeden dan onze opa’s en oma’s, of misschien ouders dat deden. Zij wilden dat de kinderen luisterden, en precies deden wat er gezegd werd. En dan werkt straffen prima. Ook straffen wij onze kinderen vaak op de verkeerde redenen.
Kinderen doen namelijk niet expres irritant, wij vinden hun gedrag irritant. Heb jij jezelf wel eens “doe niet zo kinderachtig” tegen je kind horen zeggen? Ik kreeg als antwoord: “ik ben een kindje toch mama?” Ehm, hallo eye-opener.
Waarom werkt straffen niet?
Uit meerdere onderzoeken is gebleken dat straffen niet werkt. Kinderen gaan zich niet beter of anders gedragen als ze straf krijgen. Door te straffen stimuleren we geen nieuw of ander gedrag, we leggen juist de nadruk op het gedrag dat we niet willen zien.
Je kind leert niet wat hij dan wel had moeten doen, hij leert alleen hoe het niet moet. Ook maken straffen steeds minder indruk, dus zal je steeds strengere straffen moeten bedenken. Heb jij je kind wel eens op de trap gezet? Denk je dat hij dan echt gaat zitten nadenken wat hij verkeerd heeft gedaan?
De negatieve effecten van straffen
Straffen hoeft dus zeker niet altijd een positief effect te hebben. Sterker nog, vaak heeft het (ook op de lange termijn) vooral negatieve effecten.
-
Negatieve gevoelens
Kinderen kunnen angstig en onzeker worden door straf en zich afhankelijk opstellen. Puur omdat ze bang worden om iets verkeerd te doen. Ook worden ze boos, opstandig of raken ze overstuur.
-
Meer liegen
Omdat ze bang zijn om straf te krijgen. Ze gaan dingen die jij niet goedkeurt stiekem doen, als je er niet bij bent. Als jij erachter komt zal hij blijven ontkennen, omdat hij geen straf wil. Uiteindelijk denkt een peuter als hij liegt dat het hem wat oplevert en zal hij het vaker gaan doen.
Opvoeden zonder straffen, hoe dan?
Als jij je kind graag wilt opvoeden zonder straf te geven, wil je positief opvoeden. Je weet dat straffen geen invloed heeft op het gedrag van je kind, maar belonen van goed gedrag wel. Dan kan je dit op de volgende manier oppakken.
-
Stel grenzen
En leer je kind wat de effecten zijn van zijn gedrag. Adviseer, leg de consequenties uit. Wil je kind op slippers naar school terwijl het koud is? Vertel je kind waarom jij het niet zou doen, (ziek worden, koude voeten, herinner nog even aan de laatste keer ziek zijn en hoe stom dat was).
Laat je kind zelf de keuze maken. Gaat hij op slippers? Dan komt hij er snel genoeg achter en zal hij het niet weer doen, en jouw advies sneller opvolgen.
-
Stel samen regels op, laat je kind daarin meedenken
Zo is de kans groter dat hij zich ook echt aan de regels gaat houden.
-
Geef keuzes
Wil je kind eerst plassen of eerst tandenpoetsen? Zo heeft je kind het gevoel iets in te brengen te hebben. Geef je de ene na de andere opdracht? Dan raakt je kind gefrustreerd en wil hij niet meer, mag hij kiezen? Dan gaat het vaak een stuk beter.
-
Laat kinderen helpen om een oplossing te bedenken
Wil je kind iets niet en vind jij dat het wel moet? Laat hem dan eens meedenken naar een oplossing en kom samen tot een goed plan.
-
Praat met je kind en luister naar je kind
Probeer door de ogen van je kind te kijken om je beter in te kunnen leven. Waarom doet hij wat hij doet?
-
Geef vaker een aai, knuffel of kus
Als je kind iets goed doet, hoef je dit niet altijd met woorden te zeggen, even je hand op de schouder leggen of een knipoog geeft je kind ook een goed gevoel. Het gevoel dat hij gezien wordt.
-
Benoem en erken de gevoelens van je kind
Geef aan dat die gevoelens er mogen zijn. Probeer je kind zijn gevoelens te laten benoemen, zo is de kans groter dat hij niet uit boosheid ergens mee gaat gooien bijvoorbeeld.
Wat is jouw doel van de opvoeding; dat je kind naar je luistert en zelf niet gaat nadenken? Dan is straffen een top oplossing. Maar als jij je kind wilt laten opgroeien tot een mens dat zelf kan nadenken, zich verantwoordelijk kan gedragen en zelfbewust is? Dan is opvoeden zonder straffen misschien toch een veel beter idee.
Lees ook: Andermans kind corrigeren, go or no go?
