Tijdens jouw zwangerschap onderzoekt men welke bloedgroep je hebt en of je rhesus positief of rhesus negatief bent. Dit wordt aangegeven met het plus teken of min teken achter de A, B, AB of O bloedgroep. Ben je rhesus positief, dan is er niets aan de hand. Ben je echter rhesus negatief tijdens de zwangerschap, dan zal er later in de zwangerschap nogmaals een bloedonderzoek plaatsvinden. Lees hier meer over de gevolgen van rhesusziekte en de behandeling als jouw bloedgroep rhesus negatief is!
Wat is de rhesusfactor?
Zoals je weet heeft iedereen een bepaalde bloedgroep. Je hebt bloedgroep A, B, AB of O. Achter deze letter staat ook altijd een – of +. Je bent dus bijvoorbeeld A- of B+. Dat minnetje of plusje achter de bloedgroep is jouw rhesusfactor. Een plus betekent dat je rhesus positief bent. Dit houdt in dat jouw bloed de rhesusfactor bevat.
Een minnetje betekent dat bij jou de rhesusfactor ontbreekt. Het zit dus niet in jouw bloed. Dat is op zich niet erg, totdat je zwanger bent en blijkt dat jouw baby rhesus positief is!
Ben je rhesus negatief tijdens de zwangerschap? Lees dan verder!
Ben je rhesus positief dan is er niets aan de hand en kan je als het ware stoppen met het lezen van deze blog. Ben je rhesus negatief tijdens de zwangerschap, dan kan je verder lezen.
In de derde maand van de zwangerschap krijg je een bloedonderzoek om te bepalen of je rhesus positief of negatief bent. Stel dat je rhesus negatief bent, je hebt bijvoorbeeld bloedgroep A-, dan zal je rond de 27ste week van je zwangerschap moeten terugkomen voor een nieuw bloedonderzoek.
Want een bloedgroep die niet de rhesusfactor bevat, kan bloed gaan aanvallen die wel de rhesusfactor bevat. Bijvoorbeeld het bloed van jouw baby en dat is natuurlijk niet de bedoeling.
Tijdens het bloedonderzoek in de 27ste week van je zwangerschap wordt bekeken of je baby rhesus positief of negatief is en of jij antistoffen tegen de rhesusfactor van je baby hebt opgebouwd.
Is jouw baby ook rhesus negatief dan is er niets aan de hand. Je kunt ook dan stoppen met lezen. Is jouw baby echter rhesus positief, dan wordt je in de gaten gehouden.
Wat is rhesusziekte?
Als jij rhesus negatief bent en jouw baby rhesus positief en jullie bloed komt met elkaar in aanraking waardoor bloedarmoede bij de baby ontstaat, spreken we van rhesusziekte.
Hoe ontstaat rhesusziekte bij de baby?
Het is heel goed mogelijk dat jouw bloedgroep niet dezelfde is als die van jouw baby. Dat is niet erg omdat jullie bloedstromen netjes gescheiden worden door de placenta. Het bloed van jouw baby komt dus in de regel niet in jouw bloedbaan terecht. Mocht het dan toch gebeuren dan is dat meestal tijdens de bevalling.
Soms komt het voor dat jullie bloed wordt vermengd door een trauma aan jouw buik (zoals een val en stomp), draaien van jouw baby bij stuitligging, tijdens een vruchtwaterpunctie, vlokkentest of curettage. Mochten jullie bloedstromen vermengen, dan kan dat een rhesusziekte tot gevolg hebben. In ieder geval: als jij rhesus negatief bent en jouw baby rhesus positief.
Antistoffen
Als jouw lichaam in aanraking komt met het bloed van jouw baby die rhesus positief is, dan gaat je lichaam antistoffen aanmaken. Dat komt omdat jouw lichaam de resusfactor die in het bloed van jouw baby zit, niet kent. Jij hebt deze namelijk niet (want je bent rhesus negatief).
De rhesusfactor wordt als een vreemde stof gezien en daarom aangevallen door jouw lijf, net zoals jouw lichaam ook virussen aanvalt. Dit doet je lichaam door antistoffen aan te maken. Deze antistoffen kunnen via de placenta in de bloedbaan van je baby terechtkomen.
Het gevolg is dat de antistoffen het bloed van de baby gaat afbreken, de antistoffen hebben namelijk de opdracht gekregen om de rhesusfactor te vernietigen. Door de afbraak van bloedcellen, kan je baby bloedarmoede krijgen, vochtophoping door het hele lijfje en in het ergste geval overlijden.
Het goede nieuws is dat de kans dat jouw bloed in contact komt met die van je baby slechts 3,5% is. En daarnaast komt rhesusziekte gelukkig maar weinig voor. Dat komt voornamelijk omdat we tegenwoordig goede middelen hebben om de ziekte te voorkomen.
In het kort: Wanneer ontstaat rhesusziekte bij een baby?
Een rhesusziekte ontstaat pas wanneer:
- Jij rhesus negatief bent;
- Jouw baby rhesus positief is;
- EN jouw bloed in aanraking komt met het bloed van jouw baby (die kans is 3,5%);
- EN jouw lichaam antistoffen gaat aanmaken tegen het bloed van jouw kleintje.
Zoals je ziet: een vrij kleine kans. En daarnaast krijg je in Nederland een rhesusprik die voorkomt dat jouw lichaam het bloed van je kleine baby gaat afbreken.
Wat zijn de gevaren voor de baby bij rhesusziekte?
Als jouw baby bloedarmoede heeft omdat jij antistoffen hebt aangemaakt en je bent niet bevallen, dan kan er een bloedtransfusie nodig zijn in de baarmoeder.
Is je baby wel al geboren, dan ziet de baby geel door de bloedarmoede. De baby wordt dan onder een UV-lamp gelegd. In het ergste geval moet jouw baby een wisseltransfusie.
Het is dus wel te behandelen. In zeer, zeer zeldzame gevallen komt je baby te overlijden als je baby nog niet geboren is. Maar dat is dus heel zeldzaam. Overigens komt het bloed van je baby vaak pas in aanraking met jouw bloed bij de geboorte en niet als je baby nog in de baarmoeder zit.
Wanneer kom je in aanmerking voor de rhesusprik?
In de derde maand van je zwangerschap wordt getest of je rhesus negatief bent. Is dat het geval dan moet je in de 27ste week van je bevalling nogmaals een bloedonderzoek ondergaan waarin wordt gekeken of jouw baby rhesus positief is en of jouw lichaam antistoffen heeft aangemaakt tegen de resusfactor.
Deze antistoffen kunnen al in je bloed zitten door een eerdere zwangerschap van een baby die rhesus positief was. Is dat het geval, dan krijg je in de 30ste week van je zwangerschap een rhesusprik en binnen 24 uur ná de bevalling nog een prik.
Een rhesusprik bevat antistoffen tegen de rhesus positieve bloedcellen van jouw baby, zonder dat de antistoffen later in de bloedbaan van je baby terechtkomen. Dankzij de antistoffen in de spuit, hoeft jouw lichaam de antistoffen niet meer aan te maken en is er geen risico meer dat er antistoffen terechtkomen in de bloedstroom van je kleintje.
De rhesusprik krijg je in de bovenarm, bil of bovenbeen.
Waarom krijg je de rhesusprik pas in de 30ste week van de zwangerschap?
Omdat uit onderzoek is gebleken dat er bijna nooit contact is tussen het bloed van de baby en de zwangere voor de 30ste week van de zwangerschap. Mocht het door omstandigheden wel voorkomen, bijvoorbeeld door een ongeval, dan zal de rhesusprik zo snel mogelijk worden toegediend.
Lees ook: Wat als de bloedgroep van de baby anders is dan die van de moeder?
