Elk jaar hebben moslims de islamitische vastenperiode, oftewel Ramadan. In principe is vasten een verplichting voor alle moslims. Sommige mensen vormen echter een uitzondering van deze verplichting, waaronder zwangere vrouwen. Zij krijgen een tijdelijke vrijstelling voor het vasten. Toch kiezen veel moslim vrouwen ervoor om toch te vasten tijdens de zwangerschap, maar is dat wel verstandig? Kan vasten als je zwanger bent schadelijk zijn? En als je toch gaat vasten, hoe kan je dat dan het beste aanpakken als zwangere vrouw?
Zwanger zijn en vasten tijdens Ramadan
Zwangere vrouwen mogen zelf bepalen of ze willen vasten tijdens de zwangerschap. Ze zijn het dus niet verplicht. Als de zwangere vrouw besluit om niet te vasten, behoort ze dit later in te halen of ze moeten een liefdadige bijdrage doen. Wil je het later inhalen, dan bestaat de kans dat je op het moment van inhalen borstvoeding geeft. Houd daar dan rekening mee.
De combinatie vasten en zwanger zijn of borstvoeding geven is niet ideaal, maar in principe is het wel mogelijk. Er zijn veel zwangere vrouwen die besluiten om wel te vasten tijdens de zwangerschap, omdat ze zo met de rest van de familie mee kunnen doen.
Later alleen het vasten inhalen is niet motiverend. Daarnaast voelen sommige zwangere vrouwen zich schuldig naar hun omgeving toe, als ze niet vasten tijdens de zwangerschap. Bovendien denken de meeste moslims dat het vasten als je zwanger bent totaal niet schadelijk is.
Elke 9de maand van de islamitische maandkalender wordt er gevast. De vastenperiode duurt 29 tot 30 dagen. De Ramadan valt niet elk jaar op hetzelfde moment, maar wordt jaarlijks met elf dagen naar voren geschoven. Dit betekent dat de Ramadan gedurende de jaren in andere seizoenen kan vallen. Dit jaar bijvoorbeeld valt de Ramadan in de lente. In de lente zijn de dagen langer, waardoor het vasten zwaarder kan zijn dan in de winter.
Is vasten tijdens zwangerschap schadelijk?
Hoe zit dat dan eigenlijk? Is vasten tijdens de zwangerschap schadelijk? Hierover zijn de meningen verdeeld. Het vreemde is dat er nog geen goed onderzoek naar gedaan is.
Sommige onderzoeken wijzen uit dat vasten gevolgen kan hebben op de groei van de baby en de aanmaak van de placenta. Maar deze onderzoeken zijn niet volledig, waardoor er geen eenduidige conclusie uit getrokken kan worden.
Andere onderzoeken kunnen niet duidelijk aangeven of vasten nadelige gevolgen heeft. In de meeste gevallen zorgt je lichaam er altijd voor dat je baby niets tekort komt. Dit betekent dat je baby genoeg voedingsstoffen binnenkrijgt, maar jij zelf wat minder.
De wetenschap heeft dus geen duidelijk antwoord. Het algemene advies van artsen is dat vasten tijdens Ramadan op zich wel kan, maar dat het heel belangrijk is dat vrouwen goed luisteren naar hun eigen lichaam. In het kader van goed, beter, best, is het beste natuurlijk niet vasten.
Tijdens het vasten komt je lichaam overdag vocht en voedingsstoffen tekort, terwijl je dat als zwangere vrouw juist ontzettend nodig hebt. Om die reden is het vasten voor zwangere vrouwen dikwijls een stuk zwaarder dan voor anderen.
Bezoek de huisarts voordat je gaat vasten tijdens de zwangerschap
Voordat je begint met vasten is het altijd verstandig om aan je huisarts te vragen of dit voor jou een goed idee is. Zwangere vrouwen met een hoge of lage bloeddruk of diabetes kunnen bijvoorbeeld beter niet gaan vasten. Heb je toestemming van je arts, dan zal het vasten nog zwaar zijn. Je kunt onder andere last krijgen van de volgende klachten:
- Misselijkheid en hoofdpijn. Dit is meestal het gevolg van een vochttekort. Als het te erg wordt is het verstandig toch iets te drinken. Vaak gaat dit na een aantal dagen beter.
- Duizeligheid of flauwvallen. Omdat er een behoorlijke tijd niets wordt gegeten, daalt de bloedsuikerspiegel en je bloeddruk. Hier kan je duizelig van worden. Doe het altijd rustig aan als je dit opmerkt.
- Extreme vermoeidheid. Iedere zwangere vrouw heeft te kampen met vermoeidheid, door het vasten kan dit extra verergeren. Pak dus geregeld je rust.
Net zwanger en vasten! Hoe zit dat?
De eerste 12 weken van de zwangerschap zijn cruciaal. In deze weken worden namelijk alle organen van je baby aangelegd. Daarnaast is de kans op een miskraam in deze periode het grootst. Na de 12 weken moet de baby voornamelijk veel groeien en rijpen. Je baby zal met name in deze periode veel van je lichaam vragen.
Dit kan zich uiten in diverse zwangerschapskwaaltjes zoals ochtendmisselijkheid, extreme vermoeidheid en obstipatie. Houd hier goed rekening mee als je in deze periode wilt gaan vasten. Je baby vraagt veel energie, waardoor jij als moeder wat minder krijgt. Luister extra goed naar je lichaam. Neem extra rust en let er goed op dat je alle belangrijke voedingsstoffen en vocht binnenkrijgt op de momenten dat je wel mag eten!
Voedingstips tijdens de Ramadan
In principe is het gewoon mogelijk om te vasten tijdens de zwangerschap, maar dan is het wel heel belangrijk dat je de onderstaande tips opvolgt. Als je deze in acht neemt is de kans op complicaties kleiner en kan je zoveel mogelijk klachten verminderen.
- Zorg ervoor dat de maaltijd voor het vasten (Suhur) bestaat uit veel voedingsstoffen en vezels. Kies dus niet voor een suikerrijke maaltijd, maar voor groenten, volkoren, spelt, haver, boekweit, proteïne (zoals vis, vlees, eieren) en onverzadigde vetten zoals avocado’s en plantaardige oliën.
- Laat de zoete hapjes en desserts zoveel mogelijk staan en kies voor groenten, fruit en vlees
- Zorg dat je voldoende vocht binnenkrijgt in de vorm van water of thee. Vermijd koffie en frisdranken.
- Eet een voedzame en evenwichtige Iftar-maaltijd bestaande uit veel groenten, vlees/vis/ei en langzame koolhydraten.
- Tussendoor kan je het beste zuivelproducten, noten of fruit eten en voldoende drinken.
- Beperk gekruid eten, frisdranken met koolzuur en probeer de vetrijke, suikerrijke en traditionele gerechten te vermijden of te beperken. Deze kunnen namelijk maagklachten veroorzaken.
- Eet altijd langzaam en kauw goed.
Tips voor borstvoeding tijdens Ramadan
Geef je borstvoeding en wil je toch gaan vasten? Bekijk dan de onderstaande tips:
- Drink en eet voedzame en gezonde maaltijden op de momenten dat je mag eten. Tijdens de borstvoeding verbruikt je lichaam extra energie, dit moet aangevuld worden.
- Laat je kindje met name ’s nachts zoveel mogelijk bij je drinken, misschien hoeft je de baby dan overdag wat minder vaak aan te leggen.
- Kolf ’s nachts wat extra melk af (als het mogelijk is) zodat je een kleine voorraad hebt voor overdag.
Vasten tijdens zwangerschap? Vraag advies van de verloskundige!
Of jouw verloskundige moslim is of niet, bespreek altijd je voornemen om te vasten tijdens de zwangerschap. Het is belangrijk dat je verloskundige weet dat je gaat vasten. Zij kan je dan gepaste adviezen geven en je in de gaten houden. Tevens kan je verloskundige ook bekijken of het voor jou wel verstandig is om te vasten tijdens de zwangerschap.
