Als je zwanger bent en werkt dan heb je een aantal rechten die zeker de moeite waard zijn om uit te zoeken. Zeker als je een fysiek zware baan hebt of te maken hebt met straling, onregelmatige diensten of veel stress. Lees hier antwoord op veelgestelde vragen over werken tijdens de zwangerschap en jouw rechten.
Werken tijdens de zwangerschap
Een flink gedeelte van jouw zwangerschap zal je nog werken. Je kunt verplicht met zwangerschapsverlof 6 tot 4 weken voor de uitgerekende datum (behalve als je door omstandigheden eerder moet stoppen met werken).
Wat vooral belangrijk is bij werken tijdens zwangerschap, is dat jouw werk niet schadelijk is voor de baby. Veilig werken staat dus op één. Jouw werkgever is verplicht jouw werksituatie zo veilig en optimaal mogelijk te maken. Maar dan moet jouw werkgever natuurlijk wel weten dat je zwanger bent.
Wanneer vertel je aan je werkgever dat je zwanger bent?
Je bent verplicht om minstens 3 weken voordat je met zwangerschapsverlof wilt gaan, tegen jouw werkgever te vertellen dat je zwanger bent. Je kunt het dus nog best lang voor je houden, maar de meeste vrouwen kiezen ervoor om het eerder te vertellen. Zeker wanneer zij werk verrichten dat zwaar is zoals veel tillen of blootgesteld zijn aan straling.
Lees ook: Zwangerschapsverlof aanvragen en berekenen! Hoe doe je dat?
Daarnaast is het natuurlijk leuker om je kleine geluk te delen op de werkvloer. Tevens zal je werkgever het zeer waarderen dat je jouw nieuws op tijd met hem of haar deelt, zodat er voorbereidingen getroffen kunnen worden. Denk aan het zoeken naar een vervanger en eventuele aanpassingen verzorgen voor je werk. En niet onbelangrijk: je mag onder werktijd naar de verloskundige of gynaecoloog.
Een goed moment om het nieuws te delen is bijvoorbeeld na de 12 weken echo. De kans dat er na deze echo nog iets mis gaat, is vrij klein. Zodra je werkgever op de hoogte is van jouw kleine wondertje, heb je recht op wettelijke bescherming. Je werkgever is verplicht dit aan te bieden aan zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven. Lees hier meer over wanneer vertel je dat je zwanger bent.
Veilig werken tijdens zwangerschap
Je werkgever is verplicht ervoor te zorgen dat jij zo veilig mogelijk kan werken tijdens de zwangerschap, zodat jouw baby niet in gevaar kan komen. Nadat je hebt aangegeven dat je in blijde verwachting bent, moet je werkgever je voorlichting geven over de eventuele gevaren op de werkvloer.
Tegelijkertijd moet de werkgever maatregelen treffen om jou te beschermen tijdens de zwangerschap en in de periode dat je borstvoeding geeft. Alles staat als het goed is vastgelegd in de Risico Inventarisatie & Evaluatie. Hierin staat ook aangegeven welke eventuele risico’s werknemers die zwanger zijn kunnen lopen. Is er op jouw werk geen RI&E, vraag dan advies aan de arbodienst.
Mag je blijven werken als je zwanger bent?
Als je zeker wilt weten of je kan blijven werken als je zwanger bent en of je op jouw werk veilig kunt werken tijdens de zwangerschap, zonder dat de gezondheid van jou en de baby in gevaar komt? Controleer dan de volgende punten:
-
Fysiek werk
Heb je fysiek zwaar werk, let dan op met hurken, bukken en knielen. Kijk ook wat de richtlijnen zijn omtrent het bukken en tillen tijdens de zwangerschap.
-
Veel staand werken
Sta je veel tijdens het werk, bekijk dan of er voor jou mogelijkheden zijn om tussendoor te gaan zitten. Daar heb je namelijk recht op.
-
Hoge werkdruk
Een hoge werkdruk kan veel stress met zich meebrengen en stress tijdens zwangerschap is niet goed voor je lichaam en dus ook niet voor je baby.
Wees dus eerlijk naar jezelf toe en bekijk of je inderdaad veel stress ervaart van je werk. Mocht dit het geval zijn, bespreek dan met je werkgever wat je zou kunnen doen om de werkdruk te verminderen.
-
Chemische stoffen
Werken met chemische stoffen tijdens je zwangerschap is best gevaarlijk. Chemische stoffen kunnen mogelijk onvruchtbaarheid veroorzaken (dus ook opletten als je een kinderwens hebt). Maar ook afwijkingen bij je baby of een miskraam. Werk je met deze stoffen, bekijk dan goed de RI&E en vraag desnoods advies van de bedrijfsarts.
-
Straling
Ook straling is allesbehalve goed voor je zwangere lichaam en baby. Hierbij gaat het vooral om ioniserende straling (niet de straling van elektrische apparaten). Ioniserende straling is met name in de eerste periode van je zwangerschap gevaarlijk.
De straling komt voor in ziekenhuizen, kerncentrales, laboratoria maar ook in vliegtuigen als kosmische straling. Lees hier meer over vliegen tijdens de zwangerschap.
-
Infectiegevaar
Mocht je met je werk in contact komen met katten (de ontlasting van katten kan toxoplasma parasiet bevatten, welke gevaarlijk is) of heb je een risico om het rodehond virus op te lopen, dan moet je goed opletten. Je hoeft geen werkzaamheden uit te voeren die jou in gevaar brengen.
Let ook op als je op je werk te maken hebt met geïnfecteerde patiënten, ziektekiemen of als je werkt in de agrarische sector. Vraag je werkgever of brancheorganisatie wat de risico’s zijn en hoe je jezelf en je kind kunt beschermen.
Lees ook: Wat doe je als je kind ziek is en jij moet werken?
Wanneer moet je stoppen met werken tijdens de zwangerschap?
Je moet stoppen met werken als tijdens jouw werk jouw gezondheid of die van de baby in gevaar komt. En jouw werkgever jou geen alternatief of aangepast werk kan aanbieden. Een van bovenstaande punten is dan van toepassing en het is niet mogelijk om aangepast werk te doen. Zo zal bijvoorbeeld een stewardess stoppen met vliegen en een aangepaste baan op de grond aangeboden krijgen.
Mag jouw werkgever jou ontslaan als je zwanger bent?
Nee dit mag niet volgens de wet. Jouw werkgever mag je ook niet ontslaan omdat je zwanger wilt worden. Kijk voor meer informatie bij de rijksoverheid.
Mag je minder uren werken tijdens de zwangerschap?
Een zwangerschap kan erg veel van je lichaam vragen, waardoor je jezelf totaal niet fit voelt. Misschien heb je wel heel erg last van zwangerschapskwaaltjes of extreme vermoeidheid. Kortom: het kan zijn dat het werken tijdens de zwangerschap je erg zwaar valt. Overleg dan met je werkgever of er een mogelijkheid is tot aangepaste werktijden en rusttijden.
Je hebt recht op:
- Regelmatige rusttijden en werktijden, dus geen onregelmatigheidsdiensten meer.
- Extra pauzes: maximaal 1/8 van je werktijd. Werk je 8 uur, dan mag je dus 1 uur extra pauze.
- Je werkgever zou eigenlijk voor jou een aparte afsluitbare ruimte moeten inrichten waar je kunt rusten.
- Jij bent niet meer verplicht om over te werken of nachtdiensten te draaien.
- Je mag onder werktijd naar de verloskundige, gynaecoloog of andere zwangerschapsonderzoeken ondergaan.
Al deze punten, behalve de zwangerschapsonderzoeken, blijven van toepassing tot 6 maanden na je bevalling.
Mag je eerder stoppen met werken tijdens zwangerschap?
Ben je genoodzaakt om eerder te stoppen met werken tijdens zwangerschap, dan kan je met je werkgever bekijken of je vervroegd met zwangerschapsverlof kunt gaan. Hierbij zal je wel moeten aantonen dat het medisch noodzakelijk is. Je huisarts of verloskundige kan je hierbij helpen.
Wil je ontslag nemen? Let er dan op dat er wel een kans bestaat dat je geen uitkering krijgt. Je krijgt deze nog wel als je niet meer dan 10 weken voor je uitgerekende datum ontslag neemt!
